کالای خواب، مجموعه وسایلی است که برای داشتن خوابی راحت خریداری و استفاده میشوند. این وسایل نه تنها به منظور گرما و راحتی، بلکه برای جلوه تزئینی هم استفاده میشوند. رختخواب بخش قابل جابجایی و قابل شستشو از محیط خواب است. کالای خواب مجموعه متنوع زیادی دارد که از مهمترین آنها ست روتختی (سرویس روتختی) ، ملحفه ، پتو، بالشت، کوسن، لحاف و تشک هستند که هر کدام از آنها تنوع زیادی در نوع جنس و طراحی را دارند.
تاریخچه کالای خواب
در حدود ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد فرعونهای مصری، رختخوابهای خود را از سطح زمین به یک سطح بلند منتقل کردند. ملحفه در مصر به عنوان نمادی از نور و پاکی و همچنین سمبل سعادت دیده میشد.در تشکهای امپراتوری رم از پشم، پر و نی استفاده میشد. در ژاپن هم محتوای انواع تشک ها با پنبه بوده است. در دوره رنسانس تشکها با پر و نی پر شده و سپس با ابریشم، مخمل یا ساتن پوشیده میشدند. در قرن ۱۸، اروپاییها شروع به استفاده از قابهای تختخوابی ساختهشده از چدن و تشکهای با محتوای پنبه ، کردند. همینطور پیش رفت تا رختخواب و ست خواب به شکل امروزی درآمد … . حال بیایید با انواع کالای خواب آشنا شویم:
سرویس روتختی (ست روتختی)
سرویس روتختی (ست روتختی) با توجه به طراحی های مدرن امروزی اجزای متنوع زیادی دارد و مهمترین بخش از کالای خواب محسوب میشوند. که شامل کاور ملحفه تشک، کاور ملحفه لحاف ،کاور بالشت (روبالشی) ، کاور کوسن ، لحاف (که بعضاً با ملحفه با همدیگر دوخته میشوند) ، پیکه (روانداز تابستانی) و کاور دورچین تخت خواب میباشند بطوریکه رنگ و طرح آن تأثیر زیادی بر دکوراسیون اتاق خواب دارد. روتختیها شامل شش دسته هستند: روتختی لحاف (لحافدار)، روتختی کاور ملحفه (کاوری) ، روتختی پیکه ،روتختی تزیینی، روتختی چهارفصل و روتختی عروس .
- روتختی لحافدار: روتختی لحافدار که معمولا روتختی ست خواب کامل نیز از آن نام میبرند که در آن پارچه ملحفه و الیاف به هم پیوسته به صورت مشبک با هم دوخته میشوند.که معمولا به صورت ست های چند تکه شامل لحاف دوخته شده با ملحفه ، کاور ملحفه تشک ، رو بالشتی و کاور دورچین تخت خواب میباشند. با وجود مرتب کردن آسان ، حجم زیادی میگیرد و شستشوی آن به مراتب سخت تر است.
- روتختی کاور ملحفه: در این نوع روتختی پارچه ملحفه به صورت کاور طبق ابعاد تشک ، بالشت ، لحاف لایت دوخته میشود و روی آنها کشیده یا کاور میشود به همین علت به روتختی کاوری یا کاور ملحفه نام گرفته است و از مزایای آن امکان شستشو و تعویض مکرر جهت حفظ بهداشت و همچنین کم حجم بودن آنها و قیمت مقرون به صرفه آنها میتوان اشاره کرد و در دنیای مدرن امروزی این نوع روتختی بیشتر استفاده میشود و در بازار ایران روتختی کاور ترک با برند های مشهور طرفداران زیادی دارد . که در ادامه با انواع روتختی کاور ملحفه (کاوری) آشنا میشوید:
- روتختی سه بعدی : نسل جدید روتختی کاور ملحفه است که تصاویر و طرح های سه بعدی روی پارچه ملحفه چاپ میشود. این طرح به دلیل زنده و قابل لمس بودن مورد توجه بیشتر مردم قرار گرفته است.
- روتختی اسپرت: روتختی اسپرت که به صورت کاور ملحفه میباشد و برخی از افراد با توجه به سلیقه شان به طرحها و رنگهای ساده و زنده به خرید روتختی مبادرت میکنند که بعضا روتختی اسپرت را با طراحی های جوان پسند یا طرح لوگو تیم فوتبالی مورد علاقه و همچنین با طراحی های متنوع با پارچه های مختلف میتوان تعریف کرد.
- روتختی ژاکارد: ست روتختی ژاکارد که از انواع دیگر روتختی کاور میباشد از پارچه های نسبتاً ظریف که معمولا از پارچه ملحفه ضخیم تر هستند استفاده شده و ویژگی برجسته این پارچه طرح روی آن با تار و پود بافته شده مشخص میشود بدین معنا که طرح پارچه در بطن بافت پارچه نمایان است که معمولا با نخ ابریشم و یا کتان بافته میشود در ادامه این نوع روتختی به دلیل براق بودن برای تزیین چیدمان تخت استفاده میشود .
- روتختی تزیینی: روتختی های تزیینی هنگام خواب جمع آوری شده و فقط روی روتختی کاور ملحفه که استفاده روزانه از آن میشود ، چیدمان میشود. روتختی تزیینی معمولا از پارچه های ضخیم و براق به صورت بافت ژاکارد طرح دار یا دانتل دوزی شده بوده و به صورت یک رو انداز که گاهی تا انتهای تخت را پوشش میدهد و رو بالشتی های ست شده طراحی و دوخته میشوند. فلسفه استفاده از روتختی تزیینی علاوه بر پاکیزه نگه داشتن کاور ملحفه بیشتر جنبه تزیین چیدمان دکوراسیون اتاق خواب استفاده میشود.
- روتختی عروس: روتختی عروس که معمولا اکثر اجزای یک روتختی کامل را شامل میشود که از دو بخش تشکیل میشوند بخش اول روتختی کاور ملحفه که هنگام خواب استفاده میشود و دیگری روتختی تزیینی که جهت چیدمان دکوراسیون تخت خواب عروس استفاده میشود. همچنین روتختی عروس معمولا از پارچه های رنگ روشن و سفید و روتختی تزیینی آن نیز از پارچه های تزیین شده با اکسسوری و حاشیه دانتل استفاده شده است.
- روتختی پیکه: در ست روتختی پیکه به جای لحاف از پیکه که یک روانداز با بافت ضخیم تر همراه با کاور ملحفه استفاده میشود.روتختی پیکه گاهی بدون کاور ملحفه و رو بالشتی عرضه میشود که میتوان به جای ملافه (ملحفه) در تابستان و بهار از آن استفاده کرد. روتختی پیکه که بیشتر در کشور های ترکیه و اروپایی و حاشیه دریای مدیترانه رواج دارد به دلیل کارایی زیاد در فصول گرم در کشور ما نیز طرفداران زیادی پیدا کرده است .
- روتختی چهارفصل: در این نوع روتختی، یک لایه الیاف ظریف با پارچه ملحفه با دستگاه های مدرن به صورت مشبک با هم دوخته میشود و به صورت کاور لحاف و رو بالشتی طراحی و دوخته میشوند. در ست روتختی الیاف دوزی شده (روتختی پنبه دوزی شده) علاوه بر لحاف ظریف الیاف دوزی شده که در زمستان میتوان لحاف لایت را نیز در داخل آن قرار داد روبالشتی الیاف دوزی شده و کاور ملحفه تشک و بالشت را نیز شامل میشود.
پتو
یکی از مهمترین قسمت کالای خواب پتو است که میتواند انواع پشمی، پنبهای، دو لایه، الیاف ارگانیک، مسافرتی و … داشته باشد. پتو باید نرم، لطیف و عایق گرما باشد.
- پتوی پشمی: پتوی پشمی یک پتوی ظریف و سبک که شما را در تمام طول سال گرم میکند. پتوی پشمی نهایت راحتی و گرمای ممکن را برای شما فراهم خواهد کرد.
- پتوی پنبهای: پتوهای پنبهای در مقایسه با پتوهای پشمی پرز کمتری میدهند و وزن کمتری دارند که موجب شده آنها مناسب فصول مختلف باشند. این پتوها ترکیبی از نخ، پنبه و الیافی مصنوعی مانند اکریلیک و پلی استر هستند.
- پتوی دو لایه: مناسب برای روزهای سرد هستند، اما نسبت به پتوهای پشمی سبکتر میباشند.
- پتوی الیاف ارگانیک: این نوع پتو از الیاف گیاهی ارگانیک ازجمله پنبه یا بامبو یا ترکیبی از هردو بافته شده و خاصیت آنتی باکتریال و ضد حساسیت دارند. و مناسب افرادی که پوست حساسی دارند.
- پتوی مسافرتی: بسیار کم حجم و سبک هستند که بهترین گزینه برای سفر به شمار میآیند.
بالشت
بالشها جزء دیگری از کالای خواب هستند که محافظ سر و گردن میباشند. انواع دیگر بالشها برای پشتیبانی از بدن هنگام خوابیدن یا نشستن طراحی شدهاند. بالشهایی نیز وجود دارند که شکل بدن انسان را برای افزایش راحتی در هنگام خواب فرم میگیرند. بالشها میتوانند از جنس پر، الیاف، فوم، لاتکس، میکروژل یا به شکل استوانهای، مستطیل و … باشند.
- بالشت پر: بالشهای پر بسیار نرم و خنک هستند، زیرا به راحتی بین سر و گردن قرار میگیرند و دردهای عضلانی را کاهش میدهند. همچنین این بالش از فشار روی ستون فقرات میکاهد و خواب خوبی را به شما هدیه میدهد. در صورت حساسیت به پر میتوانید آن را با بالشهای دیگر جایگزین کنید.
- بالش الیاف: این بالشها که از جنس الیاف یا پلی استر هستند، خطر آلرژی را کاهش میدهند. همچنین این بالش مناسب افراد مبتلا به واریس است، چرا که جریان خون را آسانتر و بهتر میکند.
- بالش فوم: این بالشها طبی هستند، زیرا آنها سریعاً شکل سر و گردن را به خود میگیرند و از افتادن سر از بالشت جلوگیری میکنند. در نتیجه بالش فوم میتواند مشکلات عضلانی و دیسک و ستون فقرات را در بلندمدت کاهش دهد. این بالش به دلیل عدم جذب گردوغبار، ضد حساسیت و آلرژی است.
- بالش لاتکس: این بالشها که از صمغ درخت لاتکس تهیه میشوند، کاملاً طبی بوده و مانند بالش فوم، شکل گردن و سر را حفظ میکنند، موجب کاهش درد و افزایش جریان خون میشوند.
- بالش میکروژل: این بالشهای گران از ابریشم نرم و ضدحساسیت پر شدهاند که باعث شده آنها بسیار نرم و انعطافپذیر باشند. این نوع بالش در گذر زمان شکل ظاهری خود را از دست نمیدهد.
کوسن
کوسن از نظر ظاهری و کارایی مثل بالشت میباشد که با پشم، پر، الیاف پلیاستر پر شده است. کوسن معمولاً برای نشستن یا زانو زدن راحتتر یا نرم کردن زاویه صندلی، تخت خواب یا نیمکت استفاده میشود. کوسنهای تزئینی غالباً دارای یک نوع پوشش طرحدار هستند و به عنوان دکوراسیون مبلمان استفاده میشوند. در اوایل قرون وسطی در کاخها و خانههای بزرگ از کوسنهای بزرگ، پوشیده از چرم و محکم به عنوان صندلی استفاده میشد.
لحاف
لحاف قسمتی دیگر از کالای خواب است که پارچه با الیاف به صورت مشبک دوخت شده و کاربردی مانند پتو دارد. لحاف به طور سنتی از لایه های پارچه با انواع الیاف مثل پشم، پنبه یا الیاف مصنوعی مانند پلی استر به هم پیوسته دوخته میشود . میتوان تنها با استفاده از لحاف زیبایی و گرمای مورد نیاز تخت خواب را تأمین کرد.
تشک
تشک یکی از بخشهای اصلی کالای خواب بوده و معمولا با ارتفاع بیست تا پنجاه سانتی متر با سایز های تک نفره و دو نفره بر روی سرویس خواب قرار گرفته و امروزه کیفیت و نوع آن جهت خواب بهتر خیلی مورد توجه قرار گرفته است. تشک ها انواع مختلفی دارد ازجمله :
- تشک فنری: این نوع تشک از قدیمیترین تشکها به شمار میآید. فنر موجب تنفس بهتر لایههای زیرین شده و خاصیت طبی، آنتی باکتریال و ضدحساسیت به آن میدهد. ممکن است فنرها در سرتاسر تخت کاملاً به هم متصل باشند که نرمی زیادی به تخت میدهند، اما احتمال تولید صدا به دلیل انحراف فنرها و اصطکاک آنها با یکدیگر زیاد است. از طرفی دیگر، ممکن است فنرها در سرتاسر تخت منفصل باشند، یعنی سیمپیچهایی درون پاکتها در کنار هم قرار گرفتهاند. این چینش مجزا موجب میشود تا هر یک از فنرها به صورت جداگانه عمل کنند و روی یکدیگر تأثیر نگذارند. در نتیجه سروصدای ناشی از اصطکاک وجود ندارد و به دلیل عملکرد جداگانه فنرها، کمر و ستون فقرات حالت بهتری خواهد داشت.
- تشک اسفنجی: در سرتاسر این تشک از اسفنج استفاده میشود. در این نوع تشک، هیچ فنری به کار نمیرود، از این رو غلت زدن و هرگونه حرکتی روی این تشک موجب تکان خوردن و لرزش در سایر نقاط تشک نمیشود و این موجب آرامش افراد در هنگام خوابیدن میگردد.
- تشک بادی: در ابتدا این تشک ساده، کمحجم و قابل جابهجایی بود که با هوا پر میشد و برای گردشگری یا به عنوان یک وسیله تفریحی در استخرها مورد استفاده قرار میگرفت. در این تشک میتوان میزان نرمی یا سفتی آن را با کاهش یا افزایش فشار هوا تغییر داد که موجب بهترین حالت خوابیدن میشود.
- تشک آبی: بیشتر مردم در مواقع کمردرد یا پادرد از کیسه آب گرم استفاده میکنند. در تشک آبی در کنار فوم و سایر الیاف از آب نیز استفاده شده که میتوان دمای آن را به صورت دلخواه و متناسب با فصل تغییر داد و یک خواب دلپذیر همراه با کاهش درد عضلانی را تجربه کرد.
- تشک لاتکس: داخل این تخت از لاتکس استفاده شده است. در واقع لاتکس انعطاف زیاد، ضخامت و وزن کمتری دارد. تشکهای لاتکس از قسمتهای مختلف بدن شما حفاظت کرده و فشار کمتری را بر شانهها، کمر و مفاصل وارد میکنند و همچنین فشار ناشی از غلت زدن را به دیگر نقاط منتقل نمیکنند.
ملحفه
ملحفه جزء دیگری از کالای خواب است و پارچههایی هستند که برای کالای خواب خانگی ، بالشت، لحاف، روتختی، سرویس خواب نوزاد، ملحفه هتل و بیمارستانها، رومبلی، رومیزى، روبالشتی، سرویس آشپزخانه، زیرانداز ، استفاده میشوند. ملحفه باید نرم، لطیف و در برابر مواد شوینده مقاوم باشد. به طوری که پس از شستشو، تغییر رنگ و افت کیفیت نداشته باشد. تاروپود ملحفههای بیکیفیت پس از مدتی از هم فاصله میگیرد یا رنگ و زیبایی خود را از دست میدهند. برای مثال، پارچه ترک، گرانقیمتترین ملحفه به شمار میآید که از بهترین الیاف مانند پنبه و کتان ساخته میشود.
سخن آخر
به دلیل این که خواب راحت، مقدمه شروع روز پرنشاطی است، بنابراین خوابیدن بعد از یک روز پرمشغله و سخت میتواند یک امر دلچسب باشد. اما برای داشتن خوابی راحت و دلچسب، انتخاب جنس کالای خواب و نوع آن میتواند خستگی تمام روز را از بین ببرد یا فردای شما را سختتر و طاقتفرساتر سازد. برای انتخاب این کالاهای خواب باید به جز زیبایی و راحتی، وزن، شرایط بدن، بیماریها و عادتهای خاص خوابیدن را نیز در نظر گرفت.